जयपुर जाने हो सान्नानी?
मैले सान्नानीलाई सोधेँ

भनेँ
सान्नानी
लामो रेल चढौंला
हेरौंला उडेका चराहरु
र बगेका नदीहरु
लामा लामा पुलहरु
मान्छेहरु
बजारहरु
बस्तिहरु

जाउँ न सान्नानी जयपुर जाउँ
झिलिमिली शहरमा हराउँला
दौडौंला उँटका बथानहरुसँगै
मरुभूमिको नौलो र सुनौलो सूर्यास्तमा ।

जयपुर जाने हो सान्नानी?
दुई चार दिन घुमेर फर्कौंला नि ।

अनुहारमा खुशि र डर एक्कैचोटि पोख्दै
सान्नानीले मसिनो स्वरमा भनी :

जान त जान्थेँ होला नि तिमीसँगै जयपुर
२-४ दिन नि कुन ठूलो कुरा भो र!
तर,
फर्किएर आएपछि
मेरा बा
मेरी आमा
दाजु
भाउजु
सानो भाइ
दुई चार जना छिमेकी
अनि घरको भोटे कुकुर समेत
मेरो लागि ठूलो प्रश्न बनेर उभिनेछन
आँगनको डिलमा,

यति मात्र कहाँ हो र
गाउँको चौतारीले समेत बाटो छेक्नेछ मेरो ।

जयपुर मात्रै होइन
लैजाउ मलाई
भागलपुर,
हाजिपुर,
मुजफफरपुर,
वासेपुर
वा जनकपुर नै किन नहोस

तर फर्केर नआउने गरी लैजाउ
त्यहिँ भक्तपुर भए पनि जान्छु

रातो सूर्यास्तका बेला
गाउँ एक्लो छ
बाउ एक्लो छ
दिनभरि कामबाट फर्केर
ढोका उघार्न आइपुग्दैन कुनै छोरो ।

नजिकै छिमेकमा
हरेक सूर्यास्तपछि
सुनिन्छ हार्मोनियमको झंकार,
जहाँ मोटो चश्मा लगाएको
एउटा एक्लो बाउ
भजन गाइरहन्छ
दबाएर छोरोको सम्झना
दबाएर हार्मोनियम ।

रातो सूर्यास्तमा
धुलो उड्दैन
गाउँको एउटा पुरानो चौरमा,
जहाँ खेल्दैनन् छोराहरु
खेल्दा खेल्दै लड्दैनन् साना छोराहरु
किनकि
हुत्तिँदै घर पुगेर हाम्फाल्ने
बाउका काखहरु छैनन् घरमा
घरमा बाउहरु छैनन्

हरेक रातो सूर्यास्तमा
गाउँ सुन्दर छैन पहिले जस्तो,
जहाँ बाउ-छोराहरु छैनन्
केवल छन् त
बाउविनाका छोराहरु
र छोराविनाका बाउहरु

Inspired by recent visit to my hometown Hetauda

नोभेम्बर १९, २०१२
काठमाण्डु

पहिले यहाँ नदी थियो
एउटा लामो
निकै लामो
जीवनजस्तै लामो नदी,
बगिरहने नदी
बजिरहने नदी ।

अहिले नदी छेउ छेउ
नदीको लम्बाइलाई
नदीको बगाइलाई
नदीको ‌बेगलाई
चुनौती दिँदै
सडक सुतेको छ ।
घीनलाग्दो सडक
सुन्दर नदी छेउ
मुर्दा जस्तै सुतेको छ,

सडक न त
नदी जस्तै लामो-लामो छ
न त नदीजस्तै बग्छ
न त नदीजस्तै बज्छ !

नदीमा त केवल
मरेका मान्छेहरु मात्र बग्थे

सडकले त जिउँदा मान्छेहरु बगायो,
बलिया पाखुरा
र बलिया घोडाहरु बगायो,
परबाट घन्टी बजाउँदै
लोमान्थाङबाट घोडा चढेर आउने
दारा गुरुङका इष्टमित्र बगायो,
कति सम्बन्ध बगायो,
नदी छेउका कति देउता,
ढुङ्गै सही:
त्यो पनि बगायो,

नदी त
आफू धेरै बग्थ्यो
अरुलाई कम बगाउँथ्यो
तर यो सडक
आफू बग्दै बग्दैन
र अरुलाई बगाइरहन्छ ।

अक्टोबर २०१२, मुस्ताङ

बस छुटिसकेको बसपार्कमा
मलाई लिएर जाने बस
फेरि फर्केर आए जस्तो
नसोचेको आयौ तिमी

एक बस
खचाखच सम्झना बिउँताइदियौ

मनमनै बोलिरहेँ म

मौन डुलिरहेँ
बसपार्क छेउका टुङ्गो नभएका गल्लीहरु जस्तै
अतीतका केही नागबेली बाटाहरुमा

निथ्रुक्कै भिजेँ
तिम्रो हेराइको वर्षात्‌मा,
चप्पलले माथि-माथि सम्म
हिलो छ्यापिरह्यो
सम्झनाको

गन्तब्यहीन अँध्यारा गल्लीहरुमा
बेफिक्री फर्किएर
हराएँ एकछिन
रमाएँ एकछिन

जसरि आयौ
त्यसरी गयौ तिमी
बिस्तारै गयौ
तर एक्कासी गयौ

म अझै मनमनै बोलिरहेको थिएँ
आज कतै जाने रुट नभएको
रित्तो बस भएर ।।

चुमेर सुस्तरि
गालाभरि फलेका आलुबोखराहरु
वसन्त, हिउँद र गृष्म बाँचेको
गुलमोहरको रुख जस्तै
वयोवृद्ध
सम्झनाका पत्रहरुलाई
नचाउँदै मन्द मन्द

बाफ उडिरहेको सडकमा
पर कतै धुलो उडाउँदै
एस एल सी पासको खबर
अम्मालाई सुनाउन
हतारिँदै साइकल कुदाइरहेकी किशोरीलाई
तर्साउँदै, जिस्काउँदै

ओडाइदिएर बादलको छाता
परदेशी श्रीमानको सम्झनामा
गुनगुनाउँदै
खेतको आलीमा
घाँस खुर्कीरहेकी
गर्भवतीलाई

पोहोर वर्षामै
हो क्यारे
कहिँ कतै
बेस्सरी रुझेको
सम्झाइदिएर
एउटा कविलाई

टाढा धेरै टाढाबाट
शीतल फोकाहरु
पानीका बोकेर
आइपुग्यो मनसुन
आइपुग्यो असार
तिर्खा लागेको बेला ।।

१७ जुन २०१२
काठमाण्डु

कवितामै भए पनि
एउटा सुन्दर फूल फूल्दथ्यो
सपना उदाउँथ्यो हरेक विहान
अन्धकार झर्दथ्यो शीत भएर
हिमाल रातै रंगिन्थ्यो
बालक हाँस्दा

कवितामै भए पनि
देश विरलै दुख्दथ्यो
भ्रुण हत्या नि हुँदैन थियो क्रान्तिका वीजहरुको
रातारात हराउँदैन थिए सीमा स्तम्भहरु

बस् कवितामै होस्
हाम्फाल्दैन थिइन् आमा
सन्तान च्यापेर पुलबाट,
झर्दैन थियो आँशु
अस्पतालको सैय्यामा प्यारालाइसीस भएर
लडिरहेको सहीदको आँखाबाट

कवितामै भए पनि
परदेशिएको एउटा कसिलो पाखुराको
कमलो मन
बिझाउँदैन थियो हरेक रात
प्रेमिका र खेत बन्धक राखेको साहुको अनुहार
एक्कैपटक सम्झिएर

कवितामा
बँगैचा हुन्थे
फूल हुन्थे
हुन्थे पुतलीहरु
कहाँ हुन्थे र शीकारी कवितामा?
कहाँ हुन्थे र तस्करी कवितामा?

तर अफशोच
आज एउटा कवि मरेर गयो
कसले लेख्ला अब
फूलको कविता?
कसले देख्ला अब
फूलको देश ?

६ जुन २०१२, काठमाण्डु

गाउँदेखि शहरसम्म एउटा बाटो छ
कहिँ हिलो कहिँ धुलो माटो छ

एका विहानैदेखि गाउँ
ट्याङ्करका ट्याङ्कर
‘शुद्ध खाने पानी’ दिन्छ शहरलाई

खर्पनभरि साग दिन्छ
शहरलाई उसको भाग दिन्छ
दिन्छ मोटा सुँगुरहरु
बाँधेर बिक्रम टेम्पोमा

धुलो उडाउँदै गाउँ
शहरले नै दिएको ट्रिपरमा
गिट्टी दिन्छ
दिन्छ बालुवा

शहर बदलामा गाउँलाई
केही अपार्टमेन्ट दिन्छ
दिन्छ केही नौला सुकिला मान्छेहरु
काला सिसाहरु
र अग्ला पर्खालहरु पनि देखिन्छ गाउँको दृश्यमा
गाउँलाई शहरले दिएको गाउँभित्रको शहरमा

गाउँले सपना दिन्छ
शहरले पासपोर्ट दिन्छ
गाउँले बेरोजगारी दिन्छ
शहरले लुडो र क्यारेमबोर्ड दिन्छ